Edgar Allan Poe
Edgar Allan Poe Biyografisi
ABD’nin birincil kısa hikâye yazarlarından olan Poe çağdaş anlamda dehşet, gerilim ve polisiye türlerinin de öncüsüdür.
Nefret, gerilim ve polisiye gibi modern kurgu edebiyatının o kadar fazla alanında ilk örnekleri vermiş olan A.B.D.’li yazan. Ülkesinin birincil kısa öykü yazarlarından birisi olmasının yanı sıra Romantik Cereyan’ın A.B.D.’deki en büyük temsilcilerinden birisi olarak gösterilen Poe, kısa hikaye ve şiir alanlarında eslerler vermiş, o kadar çok yayınlama organı için editörlük ve eleştirmenlik yapmıştır. 1845 yılında yayınladığı Raven (Kuzgun) adlı şiiri ile büyük bir üne kavuşan Poe, bu ünün keyfini uzun süre çıkartamamış, 1847 yılında eşini türberlüloz hastalığından kaybetmiş, 1849 yılında ise kendisi hayata gözlerini yummuştur.
Edgar Allan Poe, 19 Ocak 1809 tarihinde, Boston, Massachusetts, A.B.D.’de dünyaya geldi. Her ikisi de oyuncu olan Elizabeth Arnold Hopkins Poe ve David Poe, Jr çiftinin çocuğu olan Edgar’ın kendisinden büyük bir abisi üstelik kızkardeşi bulunmaktaydı. Rivayetlere kadar Poe, Edgar adını ailesinin sergilediği bir tiyatro oyunu olan King Lear’dan aldı.
Babasının aileyi 1810 yılında terketmesinin kısa bir zaman ardından annesini de tüberküloza tabi konsumpsiyon sebebiyle kaybeden Poe, Virginia’da bulunan varlıklı bir tüccar olan John Allen’ın yanında verildi. Poe’yu hiçbir süre resmen evladı duyuru etmese de bakımını üstlenen tüccar, Poe’nun ömrü boyunca kullanacağı Allen adını da kendisine verdi.
1825 yılında Sarah Elmira Royster ile nişanlanan Poe, bu olaydan birkaç ay sonradan ise yeni yerleşmiş olan Virginia Üniversitesi’ne katılmak üzere bulunduğursite yıllarında büyüyen kumar borçları sonucunda nişanlısından uzaklaşan Poe, hem John Allen’dan da gerektiği dek destek alamadı ve de bir yıllık bir çabanın sonucunda üniversiteyi yarıda vazgeçmek zorunda kaldı.
Kendi bakımını üstlenecek kadar para kazanamayan Poe, 27 Mayıs 1827 tarihinde Amerikan Ordusu’na er olarak yazılarak kendisini güvenceye almayı denedi. 18 yaşında olmasına rağmen kendisini 22 gibi gösteren Poe, adını da Edgar A. Perry olarak kaydettirdi. Benzer yıl piyasaya meydana çıkan birincil kitabı Tamerlane ve Öteki Şiirler yalnızca 50 kopya basmıştı ve hemen hemen hiçbir alaka görmeden ortadan kayboldular.
Orduda iki yıl hizmet veren ve ayrılmadan önce ulaşabileceği en yüksek mevki olan başçavuşluğa getirilmiş olan Poe, 28 Şubat 1829 tarihinde ordudan ayrılarak kendisine alınmış olan John Allen’ı görmeye gitti. John Allen’ın eşi Frances Allan’ın vefatından yalnızca bir gün daha sonra malikaneye ulaşan Poe, her yerde John’un vesayeti altına girdi.
1830 yılında ikinci eşi Louisa Patterson ile evlenen Poe, aynı sene ikinci kitabını da piyasaya çıkarttı; Al Aaraaf, Tamerlane and Minor Poems. Basılması için askeri okuldaki arkadaşlarının arasında para toplayarak katkıda bulundukları kitabın önsözünde eseri onlara adayan Poe, 1831 yılında Baltimore’da yer alan halası, kuzeni ve abisinin yanına taşınarak askeri okulu iyice bıraktı. Bundan kısa bir süre sonra ise uzun süredir hasta olan ve ağır alkolizm sebebiyle bir türlü kendisine gelemeyen abisi Henry hayata gözlerini yumdu.
Abisinin vefatının ardından kendisini tamamen yazarlığa adayan Poe, geçimini sadece yazarlık yaparak kazanan birincil Amerika’lı yazar oldu. Uluslararası telif haklarının bilinmediği bir dönemde yaşayan yazar, yayınevlerinin A.B.D.’li yazarlara para vermearak basmaya karşın politikaları nedeniyle bu konuda büyük sıkıntılar çekti. Poe’nun hayata tutunmasını karşılayan olay ise 1833‘te gerçekleşti. Baltimore Saturday Visiter göre düzenlenen yarışmaya “MS. Found in a Bottle” (Şişede Bulunan Elyazması) adlı eseriyle katılan yazar, yarışmanın birincisi oldu.
22 Eylül 1835 tarihinde Beltimore’a geri dönen Poe, burada kuzeni Virginia Clemm ile evledi. Henüz 13 yaşında olan Clemm’i duruşma kayıtlarında 21 yaşında göstererek bu evliliği olası kılan yazan, evliliğin gerçekleştiği dönemde 26 yaşındaydı.
1834 yılında yayınlanan The Visionary adlı öyküsü ile ülke çapında adını duyurmaya başlayan Poe, 1838 yılında kendisini şöhrete götüren eser olan The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket (Arthur Gordon Pym’ın Öyküsü)’nü yayınladı. Ülke çapında büyük yankı uyandıran eser Poe’nun tek romanı olmasının yanı sıra, ucu açık bir biçimde sonlanmasıyla ileride pek çok yazara ilham vermiş oldu; H.P. Lovecraft ve Jules Verne, romanı tamamlayacak devam eserleri kaleme aldılar.
The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket’in yayınlanmasının peşinde, 1839 yılında Burton’s Gentleman’s Magazine adlı derginin editörlüğüne getirilen Poe, burada onlarca öykü ve yazı kaleme aldı, yazdığı tenkit yazılarıyla tanınır oldu. Bu dergide bir yıl kalmasının arkasında Graham’s Magazine adlı diğer bir edebiyat dergisine geçiş yapan yazar, sırası gelmişken da seçme öykülerinden toplanan Tales of the Grotesque and Arabesque (Grotesk ve Arabesk Öyküler) adlı kitabını piyasaya çıkarttı. Lea & Blanchard firması tarafından piyasaya çıkartılan kitap, Poe’nun başarılı hikayesi The Fall of the House of Usher’ın ününden dolayı satılacağı düşüncesiyle basılmış dahi ol, Poe’nun kitabın baskısının tükenmesi üzerine yedi bambaşka öyküyü daha ekleyerek 2. bir genişletilmiş basım yapma fikrini de kabul etmedi.
1840 yılında kendisine ait The Stylus adlı aylık edebiyat dergisini kaleme almaya başlayan Poe, bir zaman bu derginin basım işleri ile uğraştı. 1842 yılında karısı Virginia’nın verem olduğunu öğrenince ayrıntılarıyla yıkılan yazar, kendisini en ince ayrıntısına kadar alkole kaptırdı. Karısının 1847 yılındaki vefatının arkasında Richmond kasabasına geri dönen Poe, burada çocukluk yıllarındaki sevgilisi Sarah Elmira ile kısa süreli bir ilişki yaşadı.
Ryan’s Inn adlı meyhanede kötü bir halde bulunmasının arkasından Baltimore’da bulunan Washington College Hastanesi’ne götürülen Poe, burada dört gün her tarafında yaşama tutunmaya çalışmasının gerisinde 7 Ekim 1849 tarihinde hayata gözlerini yumdu. Ölümüne dair tüm tıbbi arşiv kayıp olan yazarın ölüm sebebiyle ilgili halen tartışmalar devam etse de, reel sebep katiyen bilinemedi. hemen Mayland Hukuk Okulu’nun sınırları içerisinde kalan ve o zamanki adıyla Westminster Mezarlığı olarak anılan bölgeye gömülen yazan adına ileriki yıllarda bir anıt yapıldı. 1875 yılında yapılan abideye bedeninin taşınmasının arkasından eski mezarının olduğu yeri işaretlemek için üzerinde kuzgun devlete ait bulunan bir mezartaşı o noktaya yerleştirildi.
Seçme Eserleri
Şiir
“Al Aaraaf”
“Annabel Lee”
“The Bells”
“The City in the Sea”
“The Conqueror Worm”
“A Dream Within a Dream”
“Eldorado”
“Eulalie”
“The Haunted Palace”
“To Helen”
“Lenore”
“Tamerlane”
“The Raven”
“Ulalume”
Hikayeleri
“The Black Cat”
“The Cask of Amontillado”
“A Descent into the Maelström”
“The Facts in the Case of M. Valdemar”
“The Fall of the House of Usher”
“The Gold-Bug”
“Hop-Frog”
“Ligeia”
“The Masque of the Inkar Death”
“The Murders in the Rue Morgue”
“The Mystery of Marie Rogêt”
“The Oval Portrait”
“The Pit and the Pendulum”
“The Premature Burial”
“The Purloined Letter”
“The System of Doctor Tarr and Professor Fether”
“The Tell-Tale Heart”
