Fahrettin Altay
Fahrettin Altay Biyografisi
Kurtuluş Savaşı komutanlarından olan Fahrettin Altay, Başkomutanlık Meydan Savaşı‘nda İzmir’e giren ilk Türk komutandır.
Fahrettin Altay, 1880 yılında Arnavutluk’un İşkodra kentinde doğdu. 1900 yılında Harp Okulu’nu, 1902 yılında da Harp Akademisi’ni bitirdikten daha sonra ilk görev yeri olan Dersim’e, VI. Ordu’da aşiret süvari sınıfı alayının azaltılması için gönderildi ve burada 8 yıl ödev yaptı. 1910 yılında Harbiye I. Şube müdürlüğüne atandı. Ardından Büyükçekmece’de Donanma Komutanlığı’nda bir süre tahsis yaptı.
Balkan Savaşı esnasında Bulgar ordusunun Edirne’ye dek ilerlemesi üstüne 1913‘de Çatalca Aşiret Süvari Sınıfı Tugayı’nın başına geçerek Bulgar saldırılarını önledi. 1914 yılında yarbaylığa yükseldi ve önce IV. Kolordu Kurmayı sonradan da ikinci kere Erkan-ı Harbeye Şube müdürlüğü yaptı. 1915 yılında albaylığa terfi etti.
V.Ordu’nun emrinde çalışan Altay, 1917‘de Vehip Paşa ile birlikte Almanya’ya giden heyette yer aldı. Aynı yıl 26. Tümen komutanlığı, 1918‘de 15. Kolordu Komutan vekilliğine ve gene aynı sene her tarafta 12. Ordu komutanlığına atandı. I. Dünya Savaşı bittiğinde III. Kolordu Komutanı olan Fahrettin Altay, Kurtuluş Savaşı boyunca 12. Kolordu Kumandanı olarak 1920‘de Delibaş İsyanı’nın bastırılmasında, Sakarya Meydan Muharebesi’nde, I. ve II. İnönü Savaşları’nda atama aldı.
1921 yılında Kurtuluş Savaşı’nda gösterdiği başarı ile tümgeneralliğe yükseldikten sonradan sorumluluğu genişletilerek Kolordu Komutanı yetkisiyle Süvari Grup Komutanğı’na getirildi.
1920 yılında açılan Türkiye Büyük Halk Meclisi‘nde Mersin Milletvekili olarak adı geçse de çatışmaların içinde bulunduğundan görevini yerine getiremiyordu. Kurtuluş Savaşı’nın son yılındaki çarpışmalarda Afyon, Alaşehir, Uşak, Altıntaş çevresindeki çarpışmalarda Altay’ın süvarileri büyük hizmet gördü. Kaçış halinde yunan ordusunu kovalayarak İzmir’e giren ilk süvari sınıfı birlikleri de Altay’ın komutasındaydı. Bu başarılarının sonucu olarak Altay o yıl korgeneralliğe yükseltildi. Süvari Sınıfı kolordu komutanlığının yanı sıra bir ara I. Ordu komutan vekilliği de yaptı.
1923 yılında yapılan seçimlerde her tarafta milletvekili seçildi. Ama askerlik ve milletvekilliğinin beraber yürümemesi üstüne Mustafa Kemal Atatürk’ün tavsiyesi üstüne meclisten ayrıldı.
1944 yılında I. Kolordu Komutanı olan Fahrettin Altay, benzer sene İran ve afganistan arasındaki sınır anlaşmazlığı konusunda hazırladığı rapor ile hakemlik yaptı. Ertesi sene Yüksek Askeri Şura üyeliği yaptığı sırada yaş haddinden nedeniyle emekli oldu.
İzmir’deki Altay Spor Kulübü‘nü ziyareti esnasında Mustafa Kemal ATATÜRK ile birlikte İngiltere-Altay maçını izlemişlerdi. Soyadı kanunun çıktığı dönem İran’da olması nedeniyle Atatürk kendisine bu anıya istinaden “Altay” soyadını vermişti.
Askerlik yaşamı sona erdikten sonradan her tarafta siyasete giren Altay, 1946–1950 yılları aralarında Burdur Milletvekilliği yaptı. Demokrat Parti‘nin kuruluşunda manâlı rol oynadı ve 1950li yıllardan sonra siyasetten çekilerek İstanbul’a yerleşti. 26 Ekim 1974‘de İstanbul’da hayatını kaybetti. Ankara’daki Devlet Mezarlığı’na defnedildi.
