Muhammed Hatemi

Muhammed Hatemi Biyografisi

İranlı devlet adamı.
Muhammed Hatemi, 29 Eylül 1943 tarihinde İran‘ın Yezd eyaletinin Erdekan ilinde doğdu. Yezd cuma imamı meşhur din adamı Ayetullah Ruhullah Hatemi ile varlıklı bir toprak sahibinin kızı Sanike Ziyai’nin 3’ü kız 6 çocuğundan biri olarak dünyaya geldi. 1961 yılında lise öğrenimini tamamladıktan daha sonra dini eğitim için Kum Medresesi’ne devam etti. 1965 yılından itibaren dini eğitimine İsfahan Medresesi’nde devam ederken, benzer sene kaydolduğu İsfahan Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden 1969 yılında lisans derecesi aldı. 1970‘de Tahran Üniversitesi’nde Eğitim Bilimleri dalında başladığı yüksek lisans eğitimini bitirdikten sonradan ünlü Kum Medresesi’nde içtihat eğitimine devam etti.

Siyasi hayatına 1962 yılında başladı. Bilhassa Humeyni‘nin bildirileri olmak üzere, siyasi bildiri ve ilanların çoğaltılıp dağıtımını üstlenen Hatemi, İsfÖğrenciler Derneği’ndeki çalışmalara katıldı. Humeyni’nin oğlu Ahmed Humeyni ile birlikte faaliyet belirten Hatemi, birçok din adamının tersine askerlik görevinden kaçınmadı ve Şah ordusunda asteğmen olarak iki sene ödev yaptıktan sonra, İran İslam Devrimi’nin liderlerinden Ayetullah Beheşti’nin önerisi üstüne 1979‘da Hamburg İslami Kültür Merkezi’nin başına geçti.

Devrimden sonra 1980‘deki ilk milletvekili seçimlerinde doğum yeri olan Erdekan ve Meybod’dan milletvekili seçilerek meclise girdi. 1981 yılında Humeyni tarafından meşhur Kayhan gazetesinin de dahil olduğu birçok gazete ve dergiyi yayımlayan Kayhan Enstitüsü’nün başkanı olarak atandı. 1982 yılında ise Başbakan Mir Hüseyin Musevi göre İslami İrşad ve Kültür Bakanlığı’na getirildi. Haşimi Rafsancani göre iki defa aynı görevle kabineye alınan Hatemi, Irak ile süren 8 yıllık savaş esnasında, Bütün Silahlı Kuvvetler Komutanlığı Kültür Muavinliği Propaganda Merkez Başkan yardımcılığı ve Başkanlığını yaptı.

Muhammed Hatemi, ahali arasında liberal olduğu gerekçesiyle muhafazakarların baskısı sonucu 1992 yılında istifa etmek zorunda kaldı ve bu nedenle İran İslam Cumhuriyeti’nde görevinden istifayla ayrılan birincil yetkili ve bakan olma unvanını kazandı. İstifasından daha sonra Cumhurbaşkanı Rafsancani göre kültür danışmanlığına ve İran Milli Kütüphane Başkanlığı’na atandı. 1996 yılında İran Dini lideri Ayetullah Ali Hamaney kadar Kültür Devrimi Yüksek Konseyi üyeliğine getirildi.

İyi derecede Arapça ve çalışmalarını sürdürecek dek İngilizce ve Almanca bilen, dağıtılmış zamanlarda üniversitelerde ders de veren Hatemi’nin, “Velayet Kime Ait” (1979) ve “Gelenek, Modernizm ve Gelişme” (1996) olan birçok makalesinin yanı sıra “Dalga Korkusu”, “Büyük Kasaba Dünyasından Dünya Şehrine”, “Tiranlık Kıskacında Us ve İnanç” (2000) gibi kitapları ve konuşmalarının derlendiği Siyasi Gelişme, İktisadi Gelişme ve Emniyet (2000), İslam, Ruhaniyet ve İslam Devrimi (2000) ve Kadınlar ve Gençler (2000) adlı kitapları bulunmaktadır.

1997 yılında cumhurbaşkanı seçildi ve 8 yıllık cumhurbaşkanlığı süresini dolduran Muhammed Hatemi 3 Ağustos 2005‘de görevini Mahmud Ahmadi-Nejad‘a bırakmıştır.