Süleyman Çelebi
Süleyman Çelebi Biyografisi
Mevlit yazarı ve divan şairidir.
Bir şaheser olan“Mevlid” adlı eserini 1409 yılında tamamlamıştır.
Süleyman Çelebi, 1351 yılında Orhan Gazi döneminde Bursa‘da doğmuştur. Vezir Ahmet Paşa’nın oğludur. Gençliğinde Bursa’da iyi bir eğitim aldığı sanılmaktadır. O devirde, Çelebi ünvanı ilim adamlarına ve Mevlevi tarikatı büyüklerine verilmekteydi. Mevlevi olduğuna dair delil yoktur. Bilgili tavırlarıyla Padişah Yıldırım Bayezid’in dikkatini çekmiş ve yapımı 1399’da tamamlanan Bursa Ulu Cami’ye imam olarak atanmıştır.
Anlatılanlara tarafından Hz Muhammed’in değişik peygamberlerden o kadar farkı olmadığını söyleyen bir vaize içerleyerek, yüzlerce yılardır zevkle okunan Mevlidi kaleme almıştır.
Bir sanat eseri olan“Mevlid” adlı eserini 1409 yılında tamamlamıştır. Vesilet’ün Necat (Kurtuluş vesilesi) tek eseridir. Bu eser, halk aralarında,ş ve o kadar sevilmiştir. Mevlidin orijinal yazması maalesef günümüze ulaşmamıştır. istanbul Ayasofya Kütüphanesi’nde bulunan 1510 tarihli Mevlid, en eski el yazma nüshasıdır. Vesiletün Necât’ın tamamı 732 beyitten meydana gelmiş olup ‘mesnevî’ tarzında olup Arûz vezni ile yazılmıştır. Mevlid’in ekserisi ‘Fâilâtün fâilâtün fâilün’ veznindedir.
Türk edebiyatında öyle çok Mevlid adlı eser yazılmıştır. Ama Süleyman Çelebi’nin yazdığı Mevlid millet göre fazla beğenilmiş, benimsenmiş hatta Kur’andan bir parça sayılmıştır. Dünyada, hiçbir şair ve hiçbir şiir Mevlid dek kıymetli, büyük ve uzun ömürlü olamamıştır.
Mevlid, Hazret i Muhammet‘in “en son ve en büyük peygamber” olduğunu kanıtlamak için yazılmıştır. Mevlid, aslında, bir mesnevidir.
Peygamber Muhammet Mustafa‘nın doğumunu ve hayatını anlatan bir dinî hikâyedir. Mevlid, Hazreti Muhammed‘in. sırasıyla doğumunu (Viladct), peygamberlik gelişini (Risalet), göğe çıkışını (Miraç), ölümünü (Rıhlct) anlatır. Eserin başında Tanrı’ya yalvarış (münacaal), sonunda dua bölümleri bulunur.
Mevlid’de açık sözlülük, sıcaklık, heyecan, yalınlık gibi özellikler, iç içedir. Bilhassa; halka halkın diliyle seslenen bu eser, okuyanı ya da dinleyeni içten etkiler ve onlara bir ruh enginliği verir.
Süleyman Çelebi’nin “Vesilet’ün Necat” adlı mevlidinin haricen da birçok başka şiiri vardır.
Süleyman Çelebi, 1422 yılında Bursa’da ölmüştür. Çekirge yolundaki Yoğurtlu baba Mezarlığında yer alan türbesinde yatmaktadır.
Mevlid’den Örnekler :
Münacaat’tan :
Allah adını zikredelim evvelâ
Vacip oldur tümce işte her kula
Bir kere Allah dişe şevk ile lisân
Dökülür tümce günah misl-i hazân
Doğuş Bölümünden :
Âmine Hatun Muhammet anesi
Ol sadetten doğdu ol dür danesi
Çevre yanıma gelip oturdular
Mustafa’yı birbirine muştular
Didiler; oğlum gibi hiçbir oğul
Yaradılalı cihan gelmiş değül
Göğe Yükselişi Bölümünden :
Göklere keza nice sayrân kıldı ol
Yargı te’âlâ hazretine buldu yol
Anda ol gördüğün âdem görmedi
Kimse ayrıca ol irdüğüne ermedi
Bu kerametler ki Adalet verdi sana
Vermedi hiç kimseye önden sona
Ölüm Bölümü’nden :
Biliniz ey âşıkan-ı Mustafâ Hak’ka
irdi rûh-ı pâk-ı Mustafâ
Enbiya ervahı hâzır geldiler
Yerler ü gökler melekler doldular
Saf u saf tümce gelen durdu tamâm
Kim cemaat oldu vü kimi imâm
Muttasıl üç gün namazın kıldılar
Çün namazın kıhban dağıldılar
Ağlaşu ağlaşu cümle kaygulu
anları hasret oduyle dopdolu
