Tori Amos

Tori Amos Biyografisi

Hakiki adı Myra Ellen Amos’tur. Amerikalı müzisyen, şarkı sözü yazarı ve piyanist. Müzik dünyasının en kabiliyetli kadınlarından biri olarak gösterilen Amos, 2.5 yaşında piyano çalmaya başlamıştır. Hayatı sorgulayan, hiddet, cinsellik, inanç ve trajedi temalı şarkılar yazan Amos’un albümleri sayısız kere Platinum almış, bütün dünyada milyonlar satmıştır. “Crucify“, “Silent All These Years“, “Cornflake Girl“, “Caught a Lite Sneeze“, “Professional Widow“, “Spark“, “Siren” ve “A Sorta Fairytale” şarkıcının hitlerinden bazılarıdır.
Rev. Dr. Edison ve Mary Ellen Amos̵22 Ağustos 1963’te Newton, North Carolina, Amerika’da dünyaya geldi. Amos 2 yaşındayken ailesi Baltimore, Maryland’e taşındı. Burda piyano çalmayı öğrenen Amos, demin beş yaşındayken kendi bestelerini yapmaya başlamış, 9 yaşındayken de laf yazma konusunda kendisini geliştirmişti. 1968 yılında Peabody Konservatuarı‘ndan burs şampiyon Amos, okulun en küçük öğrencisiydi. 11 yaşındayken bursu biten kabiliyetli minik müzisyen eğitimini aldığı müzikal yapıyla ilgilenmediğini belirterek okuldan ayrılma kararı aldı. 2 sene daha sonra Montgomery College’a başlayan ve çeşitli kulüplerde piyano çalmaya başlayan Amos, bir yandan da plak firmalarına demo çalışmalarını gönderiyordu. En büyük destekçisi ise babasıydı.

1977’de More Than Just a Friend isimli şarkıyı seslendirdiği kabiliyet yarışmasını kazandıktan sonradan Washington DC’de lokal olarak bilinen Amos’un popülaritesi daha da arttı. Richard Montgomery High School’daki eğitimi sırasında en kabiliyetli öğrenci seçilip Homecoming Queen olan Tori Amos, sözlerini kardeşi Mike Amos’la birlikte yazdığı Baltimore isimli şarkısıyla katıldığı bir yarışmada birinci olduktan sonradan ilk single’ını çıkardı. B yüzünde Walking With You isimli çalışması bulunan Amos, bir arkadaşının “Sende Ellen’dan çok, Tori tipi var” yorumu üzerine, birincil ismini Tori olarak kullanmaya başladı. Sesi ve müzikal eğilimleriyle başarılı yorumcu Kate Bush’a benzetildiğinde Amos hemen şimdi 18 yaşındaydı.

21 yaşında Los Angeles’a taşınıp, müzik çalışmalarıyla profesyonel anlamda yol almak isteyen fakat para kazanabilmek için Kellogs reklamında Sarah Jessica Parker’la birlikte oynayan şarkıcı, barlarda çalıyordu. O dönemde bir dinleyicinin tecavüzüne uğrayan ve hayatını önemli ölçüde etkileyen bu olayla ilgili hissettiklerini, öfkesini sonradan şarkılarına da yansıtacak olan Amos, bilhassa Me and a Gun isimli şarkısında bu durumu anlatacaktı. Bu trajik ve talihsiz olay Amos’un müzikal kimliğine de yansıdı. Müzisyen, o yıllarda bununla beraber albümlerinde ona gitarıyla eşlik edecek olan Steve Caton’la da tanışmıştı.

1985’te Caton’la birlikte Matt Sorum ve Brad Cobb’un da aralarında olduğu Y Kant Tori Read isimli bir müzik grubu kurdu. Bir yıl sonradan Atlantic Records onunla 6 albümlük bir uzlaşma imzaladı. 1988 Temmuz’unda grup kendi adlarını taşıyan ilk albümlerini piyasaya sürdüler. Ama sonuç bekledikleri gibi olmadı. Bu düş kırıklığından daha sonra Wall of Voodoo’dan Stan Ridgway, Sandra Bernhard ve Al Stewart gibi müzisyenlerle çalışmaya başlayan Amos, China O’Brien isimli film için Distant Storm şarkısını seslendirdi.

Atlantic Records’la anlaşması aralıksız ama Y Kant Tori Read’le yolları ayrılan Amos, grunge, rap ve dans müziğin popüler olduğu 90’lı yılların başında piyano çalan ve biraz daha ciddi bir müzik yapan tarzıyla böylece uyarı çekmiyordu. Steve Caton, Eric Rosse, Will MacGregor, Carlo Nuccio ve Dan Nebenzal gibi müzisyenlerle birlikte çalışıp kaydettiği Little Earthquakes’i dinleyen Atlantic Records’un Tezgâhtar Başkanı, Doug Morris, Tori’nin yeteneğindeki cevheri görmüş olsa da, orta düzeydeki Amerikalı radyo dinleyicilerinin zevkine seslenmediğine karar verip, Tori’yi daha pozitif alaka göreceğini varsayım ettiği İngiltere’deki East West Records‘a yönlendirdi. East West Records albümün promosyonu için oldukça özenli bir egzersiz yürüttü ve Silent All These Years isimli 45’lik BBC’de epeyce ilgi fark etti. Uluslararası bir üne kavuşmasına ramak kalmıştı. Zira 23 hafta her tarafında listelerde kalma başarısı gösteren albüm, Amos’un sesini yediden yetmişe herkese duyurmuştu. Sanatçı Toys filmi için The Happy Worker isimli bir şarkı da kaydetmişti. O dönem hem daha sonra mükemmel dost olacağı yazan Neil Gaiman’la da tanıştı.

Little Earthquakes’in başarısından sonradan öteki albümler de sırayla geliyordu. İngiltere, Amos için müzikal anlamda her tarafta doğduğu bir ülke oldu. İlk albümünü yaşadıklarını müziğe dönüştürerek kişisel bir tavırla kaydeden Amos, ikinci albümü Under The Pink’i kaydederken Georgia O’Keeffe, Salvador Dalí, Alice Walker ve Rus prensesi Anastasia Romanov’dan etkilenimlerini yansıttı şarkılarına. İngiltere’de bir numaraya yükselen albüm, Cornflake Girl isimli 45’liğin Billboard listelerinde 12 numaraya yerleşmesiyle Amerika’yı da fethetti.

1994’te albüm için turneye meydana çıkan Amos, 7 sene gibi uzun bi vakit birlikte olduğu ve iş ortaklığı yaptığı Eric Rosse’dan ayrıldı. Ayrılık sonrası Hawaii’ye dışarı giden ve yeni albümüne adadaki mitolojik figür volkan tanrısı Pele’den esinlenerek Boys For Pele ismini koyan Amos, İrlanda’da kaydettiği yeni albümüyle hem Amerika’da keza de İngiltere’de büyük galibiyet kazandı. Tori Amos, cinsel tacize karşısında o kadar çok kampanyada yer aldı, şarkıları birçok kadının baştan hayata bağlanmasına takviye etti.

Amos, 1 Mayıs 2007’de raflarda yerini alan yeni albümü American Doll Posse için çıktığı turne zarfında 15 Temmuz’da Türk dinleyicileriyle de buluşacak.

İngiliz ses teknisyeni Mark Hawley‘le evli olan Amos’un 5 Eylül 2000‘de dünyaya gelmiş Natashya Lorien Hawley adında bir kızı vardır.

11 Temmuz 2005’te CNN Türk’te Yayınlanan Poster Programında Şebnem Ferah’ın Tori Amos’la Yaptığı Mülâkat

İlk olarak sizi İstanbul’da görmek çok güzel. Etrafı görebilecek yeterli vaktiniz oldu mu? Hoşunuza gitti mi?

Tori Amos: “Caddelerde gezintiye çıkmıştım. Yürüyüş yapmaya bayılırım.”

Peki nasıl buldunuz?

Tori Amos: “Evet, fazla beğendim. Yarı faklı bir zaman dilimindeymişim gibi hissettim. Güya modern ve arkaik zaman içiçe geçerek dengeli. Bu akşam icra edeceğim müziği İstanbul sokaklarında gezinerek keşfedeceğim.”

İstanbul’un alımlı bulduğunuza inanıyorum.

Tori Amos: “Evet, bayıldım.”

Siz bir fazla kişi için oldukça çok önemi olan bir ilham kaynağısınız. Bu kadar fazla insanın sizi dinlemesi sizi hayatlarının ve anılarının bir parçası yapması sizi nasıl etkiledi?

Tori Amos: “Hiçbir süre tedirgin olmadım, çünkü azıcık şarkılar ve millet aralarında bir geçirgen olduğumu hissediyorum.”

“Ve şarkılar insanlarla haberleşmek ister. Bu bana minik bir kız olduğumdan beri söylenen birşey. Ve ara sıra aradan çekilmem gerekir. Bu Vesile Ile şarkılar daha basit insanlarla buluşur ve kendi özel iletişimlerini kurarlar.” “Kimi süre da benim yapabileceğim hiçbir şey yoktur, bu zamanlarda bana düşen ise şarkılara kimliklerini verebilmek için odaklanmaktır.”

Bu değin odaklanmayı nasıl başarıyorsunuz?

Tori Amos: “Müzik benim için ‘mana’, evrenden gelen manevi bir baskı benim için. Saf yaradılış ve Tanrı’dan gelen bir armağan benim için.” “Bu sebeptir fakat ben başka bir yolun yetmeyeceği bir şekilde müzikle besleniyorum. Hayatımda bir arkadaş, bir anne ve bir sevgili olarak beni iki taraflı besleyecek kimselere sahibim.” “Ama müziğin gücü başka, bana yemek içmekle karşılaştırılamayacak bir şiddet veriyor.”

Böylesi erkek egemenliğinin çokça geçerli olduğu bir müzik endüstrisinde bayan müzisyen elde etmek nasıl bir şey?

Tori Amos: “Evet sizden daha ayrı özgürlük yönlerimiz var. Bu doğru fakat olayları tarihsel geçmişlerimize tarafından değerlendirmeliyiz.” “Bunun yanı sıra ne eyvah fakat son yedi yıldır medya denetleme edilemez bir hal almaya başladı. Birkaç büyük şirket, kitlelerin neler dinleyeceğine karar veriyor, böylece şarkılara oldukça çok düzenleme yapılıyor. Kadınlar için kurallar erkeklere tarafından öbür işliyor.” “Çünkü kadınlar emin bir yaşa gelmeye başladığınızda erkekler seksi olurken, bizler yaşlanıyoruz. Mesela Johnny Depp ve Brad Pitt.” “Ama 40 yaşında bir kadın olarak, müzik işinde çok donanımlı bir satranç oyuncusu olmanız gerekiyor. Böyle olmaması gerektiğine inansam da maalesef kurallar var ve böyle.”

Ben de tam kariyerinizde zorluklar yaşayıp yaşamadığınızı soracaktım fakat, cevabımı aldım.

Tori Amos: “Pekala, şüphesiz zorluklar benim için de var. Lakin bu tam da kendinizi tanımaya başladığınız ve ruhunuzun uymayı reddettiği kuralları farkettiğiniz nokta da oluyor.” “Ruhunuzda pek bir yer buluyorsunuz ama bahsettiğimiz kurallara dahil olamıyor, anlamsızlaşıyor. Gençlik ve çekicilik talepleri benim değiştirebileceğim şeyler değil.” “Bunlar benim varolmasını istediklerim arasında, ama daha pek fazla olguyu da önemsiyorum. Örneğin akıllılık, sonuçta benim zorluklar aleyhinde ayakta kalabilmemi sağladı.” “Bu nihayetinde bir satranç oyunu. Müzik endüstrisi çoğu zaman müzik ile alakası olmayan işler ortaya koyar.” “Bu stil işleri ortaya kabullenebilecek mideye sahip değilseniz sizi suçlayamam, çünkü öyle hoş olmayan bir iş bu. Fakat öyle fazla işin böyle bir düzene sahip olduğunu çok açık.” “Unutmamalı oysa müzisyenler kuşlara benzer uçup kaçabilirler. Bu garip dünyada yer alabilmek için iyi satranç oynamanız gerekiyor.”

Sorumun fazla özel olup olmadığını bilmiyorum. Annelik duygusu nasıl birşey?

Tori Amos: “İnsanı çok geliştiren, büyüten bir şey. Şüphesiz hayatımda şimdiye kadar karşılaştığım en mücadeleyi gerektiren, sizi geliştiren ve gösterişsiz olmanızı karşılayan bir olgu.” “Dünyada anne olmuş herhangi biri için de geçerli olduğuna inanıyorum. Hem yaşamadan ne olduğu anlaşılamayacak bir macera olduğuna inanıyorum.” “Bu herkes için geçerli yok, bazı kız arkadaşlarım neyin içine sürüklendiğimi gördüklerinde, kendi çocuğun olmadığı vakit çocuk bakmayı deneyip geri dönebilirsin, fakat kendi çocuğunda işler değişir. Bu sebeple kızım bizimle beraber heryere geliyor, bu bizim dünyamız.” “Bazen halk müziği hakiki yaşama döndüğümüzde işlerin değişebileceğini söylediklerinde, onlara bakıp ‘hayır bu zaten bizim gerçekliğimiz, saçmalıyorsunuz’ diyorum.” “Bu sebeple kendi düzenimizin gerçekliğinde en tutarlı olabilecek yolu tutturmaya çalışıyoruz. Bu birebir ‘normal’ kalıplarıyla uyuşmayabilir, ama bu bizim normalimiz.”

Böylece çok insana ilham kaynağı olduğunuzu düşündüğümde, sizi en çok nelerin etkilemekte olduğunu merak ediyorum.

Tori Amos: “Evet, var lakin bu kişilerin ismini sessiz söylemeliyim.”

Gürültüsüz, evet.

Tori Amos: “Çünkü bu kişilerle çok karşılaşıyorum.”

Natürel…

Tori Amos: “Ve onlara saygısızlık gerçekleştirmek istemiyorum.”

Alt, evet…

Tori Amos: “Fakat kesinlikle oysa ben de daima etrafı gözlemlemeye çalışıyorum. Hangi insanın, ne vakit sizin görüşünüzü değiştireceğini bilemiyorsunuz oysa…” “Birkaç gün önce, acilen gazeteci olan ve 15 yıldır Hindu rahipliği yapmış biriyle karşılaştım. Benimle röportaj yapıyordu, benden daha ihtiyar ve daha çok gezmiş…” “Onun hikayesini ve neler yaşadığını dinlemenin, bütün da biraz küs olduğum bir zamanda, beni merkeze yönlendirdiğine inanıyorum. Bilirsiniz deneyimli kimselerle sohbet nasıldır, bir bakıma zamanda yolculuk gibidir.” “Ben de sadece onu dinliyordum ki bir ara durdum ve bugün o kadar konuşacak havada değilim, dedim. Onun yerine sizi dinlemek istiyorum dedim.” “O da kendi tecrübelerini anlatmaya başladı. Bu çok garipti, ben onunla röportaja başlamıştım. Ve sonunda konuştuğumuz konulardan tamamıyla ilham almıştım. Sizi neyin etkileyeceğini bilemezsiniz.” “Mimarların etkilenmesi gibi, hepimiz görsel sanatçılar olarak biliriz ki ilham farklıdır. Bazen yolda yürürken denk geldiğiniz biri, herhangi bir şey yaratmanızı etkiler.” “Bu değişimlerin, yaratımların oluştuğu noktadır ancak, dakikası dakikasına büyüyü gerçekleştiren şey dışarıda bir yerde yok, tam da burada kendi içinde bir yerdir.”

Keza şarkı söyleyip keza de piyano icra etmek nasıl bir şey? Bu sizin için ayrıntılarıyla doğal bir şey mi veya evde kuvvet parçaları antreman yapmanız gerekiyor mu?

Tori Amos: “Evet, araklamak ve anlatmak benim için içgüdüsel. Yalnızca birazcık çalışmayla bununla beraber keyboardları çalarken, yüksek topuklar üstünde rahatlıkla şarkı söyleyebilirim.” “bunun dışında o kadar çok yapamadığım meslek var, çamaşırları gerçekte iyi yıkayamam, fakat bir ahtapotmuşcasına ellerimi kullanarak piyano çalabilirim.” “Zaten benden kimse o işleri yapmamı da istemiyor. Kocam bana ‘yanlış meslek tişört’leri gerçekleştirmek gerektiğini söylüyor.” “Örneğin yemek yapmayı düşündüğüm gün o tişörtlerden giyeceğim ve ne meslek yapacağımı anlayacağım. Bunu eleştirmek için yapmıyor, sahiden bana fazla düşkündür.” “Fakat bunu önceden söylüyorum ancak nedeni anlaşılsın. Sayılarla aram iyi değildir, matematiksel yeteneğim de… Fakat iş ritim tutmaya ve müzikle içselleşmeye geldiğinde, sekiz zamanlı vuruşu zahmetsizce ayırt edebilirim.” “Ne var fakat yapamadığım şeyler o kadar çok. Şarkıcı olmasaydım, başka bir işte başarılı olabileceğime inanmıyorum, çok yeteneksizim.”

Size iyi dileklerimle, bu gece için bol talih istemek istiyorum.

Tori Amos: “Teşekkürler..”

Ve son albümünüz için de bol şanslar..

Tori Amos: “Teşekkür Ederim.”

Tori Amos: “Burada geçirdiğim her dakikadan şımartma alıyorum. Burda güneş bambaşka parlıyor.”

Sizi burda gördüğümüze fazla memnunuz. Ve eminim bu gece olağanüstü bir gece olacak.

Tori Amos: “Teşekkürler.”