Nikolay Vasilyeviç Gogol
Nikolay Vasilyeviç Gogol Biyografisi
Rus roman ve oyun yazarı.
Nikolay Vasilyeviç Gogol, 31 Mart 1809 tarihinde Ukrayna’da Poltova yakınlarındaki Soroşinzy köyünde doğmuştur. Orta halli toprak sahibi bir ailenin çocuğudur. Gogol, daha on yaşındayken babası ölmüştür. Gogol, eğitiminin ilk bölümünü Paltova’da gördü. Edebiyata, Neshin’de liseye devam ettiği yıllarda merak duymaya başladı.
1820’de devlet memuru olmayı tasarlıyonda Saint Petersburg’a gitti. Bir zaman devlet dairelerinin birinde çalıştı. 1829’da “Hans Küshelgarten”i adlı ilk şiirinin yayınlanmasıyla edebiyat çevrelerinde isminden söz edilmeye başlandı. 1834-1835 aralarında Petersburg Üniversitesi’nde ortaçağ tarihi doçentliği yaptı.1835 yılında memurluktan ayrılıp yalnızca yazarlık yapmaya başladı.
1836′da Rus bürokrasini alaya bölge Müfettiş (Revizor) adlı komedisi sahnelendi. Oyunu fazla tutulduysa da Petersburg’un bürokrat kesiminin ters tepkisine yol açtı. Gogol bu en verimli döneminde bunalıma düştü ve 1836’dan sonra ülkesinden ayrılarak İtalya, Fransa ve İsviçre‘ye gitti. Gogol, 1848’de ülkesine döndü.
Gogol’un başyapıtı olan 1842 yılında tamamladığı “Ölü Canlar” ise Rusya‘daki jurnal yaşamın plastik bir görünümü verilerek, feodal Rusya’yı çürümüş, çökmüş bir ülke olarak çizer. Yergisel bir gözle çizilmiş toprak sahiplerinin, devlet memurlarının ve yapıtın başkahramanı, tüccar Çiçikov’un karşısına işine düşkün ve serbest düşkünü Rus halkını koyar. Burada yazarın basit insanlara, onların sona ermek bilmeyen enerjilerine tanıklığı romanın milletlerarası boyutta tanınmasına ve haysiyet kazanmasına neden olmuştur. Yoğun eleştirileri geçersiz kılmak için eserin ikinci bölümünü yazmaya başladı, fakat beğenmediği için taslaklarını yaktı. 1848′de Kudüs’te hacı oldu. Ülkesine döndükten sonradan sığındığı dinsel ortamın, gerici din adamlarının baskısıyla yeni tekrar yazdığı Ölü Canlar’ın 2. cildini bir kere daha yaktı.
Ukrayna halkının Polonya tanıdık olmayan egemenliğine aleyhinde bağımsızlık savaşını anlatan “Taras Bulba” adlı öyküsü, Gogol’ün romantizmden kurtulup realist edebiyata yöneldiğinin de birincil işaretidir. Bu eseri sinema filmi de yapılmıştır.
1831′de tanıştığı Puşkin’e yakınlaşan Gogol onun etkisiyle birincil öykülerindeki neşelendirici, küçümseyen ve endişesiz havadan uzaklaşarak acı bir toplumsal yergiye geçti. Gogol’un ola ki de en kayda değer eserleri arasında yer alan ülkemizde Genco Erkal kadar sahnelenen “Bir Delinin Hatıra Defteri”nde Puşkin’in etkileri bulunmaktadır.
Puşkin’in ölümünden daha sonra Gogol’un popülaritesi daha da da artar. Bu ilgi Gogol’da bir öncülük şehvetli yaratır ve kendine toplumu değiştirmek, insanlara yol göstermek gibi misyonlar edinir. Bu dönemde eski yaratıcılığını kaybettiği söylenebilir.
Geçimini sağlamli ruh hastalıklarıyla mücadele etmiştir. Yaşamının son yıllarında yazdığı bir takım yazılar nedeniyle tüm arkadaşları onu yalnız bırakmıştır. Bu zorluklara dayanamayan Nikolay Vasilyeviç Gogol, depresyona girmiş, yemek yemek yememiş ve 10 gün içinde 4 Mart 1852 tarihinde Moskova’da 43 yaşında ölmüştür..
Eserleri:
Masallar
Müfettiş
Palto
Ölü Canlar
Burun
Bir Delinin Hatıra Defteri
Portre
Eski Zaman Beyleri
Taras Bulba
Fayton
Kumarcılar
Dava
Evlenme
Petersburg Hikayeleri
Dikanki Yakınlarındaki Bir Çiftlikte Akşam Toplantıları
Tiyatro Oyunları:
Bir Evlenme (Jenitba)
Bir Komedyenin İlk Temsilinden Daha Sonra Tiyatrodan Çıkışı (Vihod iz teatra)
Kumarcılar (Igroki)
Esas eserlerin özetleri:
Müfettiş, yazarın meşhur oyunudur; Rusçası Revizor (1836). Konu, kendi kusurlarını haberdar olan ve örtmeye çalışan ufak ufak bir taşra kentindeki olumsuz şahısların, kendi sanılarına kurban olarak bir toplum eleştirisine fırsat vermesine dayanır. Başkentin çapkın başı boşlarından Klestakov, yolunun uğrağı bir kasabada, idare işlerini denetleyecek bir görevli olarak kabul edilir: Validen gardiyana dek uzanan bir memurlar katında herkes kendi açığını görmezlikten gelmesi için müfettişe yaranmaya, ona rüşvetin dağıtılmış kılıklarında armağanlar sunmaya girişir. Tüm bu yaraların deşilmesinden sonra da bütün işlerin düzelip örtüldüğü sanılırken esas müfettişin geldiği haberi sahneye bütün bir karabasan gibi çöker.
Ölü Canlar, I. Nikola dönemindeki (1825-1855) Rus toplumunun köylü gerçekliğini konu edinir; birer nesne gibi alınıp satılabilen, tanesi vergisi bulunan, bunun dışında hiçbir hakları kabul edilmeyen köylü, ırgat kesiminin mahrum yaşantısından canlı tablolar sergiler. Bazılarının öldüklerini bile farkına varılmayan bu mujiklerin can bakımından sayısı, bazı tarım kredilerinin sağlanmasınaaki düzenbazlığını başlatır. Derhal tümü ölmüş oldukları için bundan böyle besin yükleri de kalmamış olan bu kâğıt üstündeki canlar, ona büyük bir kazanç sağlarsa da sonunda ortaya çıkar. Gaye, Rus köylü yaşamının en acı gerçeklerini kusur bulma fırsatını bulmaktır.
Taraş Bulba, Ukrayna Kazakları’nın yaşamlarını, değer yargılarını, doğal ve toplumsal özelliklerini, Polonyalılara karşı giriştikleri kesintisiz çatışmalar konu edinen eserdir. Yaşlı Kazak Taraş Bulba’nın çevresinde gelişir. Hiçbir duygunun zayıflığına yer vermeyen disiplinli baba, Kazak ahlakının gerektirdiği eylemi gerçekleştirmekten çekinmez; bir Polonyalı kıza tutulan, ölçülerini yitirerek halkına ve yurduna sırt çeviren oğlu Andrey’i kendi eliyle öldürür.
