Reşit Galip
Reşit Şampiyon Biyografisi
Mektep çocuklarına okutulan “Türküm doğruyum çalışkanım” andımızın yazarıdır.
Reşit Şampiyon, y, 1893 yılında Rodos‘ta doğmuştur. Babası mahkeme reislerinden Mehmet Galip Bey, annesi Rodoslu Münevver Hanım’dır. Diplomat Hüseyin Ragıp Baydur’un kardeşidir. İlk ve ortaokulu Rodos’ta okudu. Lise eğitimi esnasında İzmir’e geldi İzmir’deki St. Jean Babtiste Kolleji’nde okudu. İzmir’deki Fransız Koleji’nden 1911 yılında mezun olduktan daha sonra istanbul Darulfünuna yan Mekteb-i Tıbbiye’ye giderek oradan hekim olarak 1917 yılında mezun oldu. Mezun olduktan sonradan aynı fakültede yardımcı olarak çalıştı.
Tıbbiye öğrencisi iken arkadaşları için “Hakikat” gazetesi adlı bir gazete ve “Sivrisinek” adlı karikatür dergisi çıkardığı gibi, İstanbul’da meydana çıkan değişik gazetelerde yazıları yayımlandı.
Tıbbiye öğrenciliği devam ederken gönüllü olarak Balkan Harbi‘ne katıldı ve yaralandı. Ardından I. Dünya Savaşı‘na katılmak için gönüllü odu; Çatalca ve Kafkasya Cephelerinde savaştı; Erzurum’da hastalanarak geri döndü.
Reşit Şampiyon, Mübadele Komisyonu delegesi, Aydınlatılmış Milletvekili, Ankara İstiklal Mahkemesi üyesi, Türk Ocakları Merkez Heyeti Başkan Vekili, Türk Tarihi Tetkik Encümeni Genel Sekreteri, Türk Tarih Kurumu Genel Sekreteri, CHP GYK Üyesi, Halkevleri’nin kurucularındandır.
İstanbul’da I. Dünya Savaşı’ndan sonradan “Köycüler “ adlı cemiyetin kurucularından oldu. Kurtuluş Savaşı başladığında bu derneğin faaliyetleri doğrultusunda Hekim Hasan Ferit ile birlikte Tavşanlı’da köylerde ulusal mücadelenin propagandasını yapmaktaydı. Sakarya Savaşı‘ndan daha sonra Ankara’da Sağlık Bakanlığı Hıfz-ı Sıhha Dairesi başkanlığına getirildi. 5 Aralık 1921 tarihinde kendi ricası ile Mersin hükümet doktoru olarak atandı. 1924 yılında Gaziantep Sıhhiye Müdürlüğü’ne ödev edilince bu görevi kabul etmedi ve istifa ederek Mersin’de serbest hekimlik yapmaya başladı.
Mersin’de bulunduğu sırada hekimliğin yanısıra “Yeni Mersin” gazetesinin başyazarlığını üstlenmiş ve “Yeni Adana” gazetesinde de yazılar yayımlamıştır. Bu yayınlama organlarında Anadolu’nun ve Türklüğün kurtarılması için temel sorunun köylere hizmet götürmek ve köylüyü eğitmek olduğunu vurgulayan yazılar yazdı.
Lozan Anlaşması‘nın imzalanmasından daha sonra uzlaşma uyarınca Türkiye-Yunanistan arasındaki nüfus değişimini sıralamak için kurulan Türk-Yunan Mübadele Komisyonu’nda delege olarak devir yaptı.
1925 yılında ara seçimlerinde General İzzettin Çalışlar‘ın istifa etmesi ile boşalan Kültürlü milletvekilliğine seçilerek meclise girdi. Kısa bir zaman daha sonra başlayan Şeyh Sait İsyanı sırasında, Ali Çetinkaya başkanlığındaki Ankara İstiklal Mahkemesi’nde üye olarak atama yaptı.
3. ve 4. Dönem TBMM. Açık Fikirli milletvekilliği yaptı. Türk Ocakları’nın 23 Nisan 1930 günkü kurultayında 16 üyeli Türk Tarihi Tetkik Heyeti üyeliğine seçildi ve heyetin genel sekreteri oldu. Türk Ocakları’nın kapatılması üzerine onun yerine kurulan Halkevleri örgütünün kurulmasında etkin rol aldı.
Daha Sonra Türk Dil Kurumu’na dönüşecek olan Türk Dili Tetkik Cemiyeti içinde de yer aldı ve bu cemiyetin çıkardığı “Öz Dilimiz” dergisinin baş yazarlığını üstlendi.
19 Eylül 1932 tarihinde Ulusal Eğitim Bakanı olarak atandı. Bakanlığı esnasında ilkokuldan başlayarak öğrencilere Atatürk ilkelerine sadakât ruhu aşılamaya yönelen Reşit Şampiyon Cumhuriyet 10. yılını doldururken 23 Nisan 1933 sabahı çocuklarına kendi yazdığı bir andı okutmuş ve o gün Çocuk Haftası’nı açış konuşmasında da bu metni her tarafta etmişti. Bu konuşmanın arkasında Bakanlıkça yayımlanan bir genelge ile Cumhuriyet’in 10. yılından başlayarak okullarda bu yemin kesintisiz hep bir ağızdan okutulmuştur.
Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ulusal Kütüphane ile İlimler ve Sanatlar Akademisi’nin kurulması onun bakanlık dönemine kararlaştırıldı.
1933 yılında Üniversite Reformu yaptı. Darülfünun’un lağvedilip yerine İstanbul Üniversitesi’nin kurulmasına dair kanun 31 Mayıs 1933’te TBMM’de kabul edildi. Yasanın yürürlüğe girmesinden önce kadronun saptanmasına ilişkin yoğunlaşan eleştiriler yüzünden Reşit Şampiyon 13 Temmuz 1933’te bakanlıktan ayrıldı.
Reşit Galip, Zübeyre bayan ile evli olup 3 kız çocuk babasıydı.
Reşit Galip, 5 Mart 1934 tarihinde 41 yaşında zatürreden Ankara’da ölmüştür.
Ankara’da ve Nazilli’de bir caddeye ismi verilmiştir.
Millî Eğitim Bakanlığı Talim Edep Kurulu 10 Mayıs 1933 tarih ve 101 sayı kararı ile okullarda “Andımız” okutulmaya başlandı.
1933 yılında İlk andımız şöyleydi:
Türküm, doğruyum, çalışkanım.
Yasam; küçüklerimi gözetmek,
büyüklerimi saymak,
yurdumu, budunumu özümden fazla sevmektir.
Ülküm; yükselmek, ileri gitmektir.
Varlığım, Türk varlığına armağan olsun.
Anımız, 1972 yılsayılı Resmî Gazetede yayımlanan ilkokullar yönetmeliğinin 78. Maddesinde and’da yer alan “budunumu” kelimesi “milletimi” olarak değiştirilirken “Türküm, doğruyum, çalışkanım” diye başlayan cümle ile daha sonra yer alan “Ne mutlu Türküm diyene” cümlesi eklendi:
Değişimden sonraki Andımız: (1972)
Türküm, doğruyum, çalışkanım.
Yasam; küçüklerimi korumak,
büyüklerimi saymak,
yurdumu, milletimi, canımdan fazla sevmektir.
Varlığım, Türk varlığına hediye olsun.
Ey bu günümüzü karşılayan, Ulu Atatürk; açtığın yolda, kurduğun ülküde, gösterdiğin amaçta hiç durmaksızın yürüyeceğime yemin içerim.
Ne mutlu Türküm diyene!
Andımız, 1997 yılında ikinci kere değiştirildi. “Öğrenci Andı”nın günümüzde söylenmekte olan metni, Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisinin Ekim 1997 tarih 2481 sayısında yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 10. Maddesiyle belirlenmiştir. Bu maddeye göre ilköğretim okulunda öğrenciler, her gün dersler başlamadan önce öğretmenlerin gözetiminde topluca aşağıdaki “Öğrenci Andı”nı söylüyorlar:
1997 yılındaki değişimden sonraki andımız:
Türküm, doğruyum, çalışkanım.
İlkem; küçüklerimi gözetmek,
büyüklerimi saymak,
yurdumu, milletimi özümden fazla sevmektir.
Ülküm; yükselmek, ileri gitmektir.
Ey büyük Atatürk!
Açtığın yolda, gösterdiğin hedefe, hiç durmaksızın yürüyeceğime and içerim.
Varlığım, Türk varlığına armağan olsun.
Ne mutlu Türküm diyene!
8 Ekim 2013 Tarihli ve 28789 Sayılı Resmî Gazetede yayınlanarak “27/8/2003 tarihli ve 25212 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 12’nci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. Buna göre bu tarihten daha sonra okullarda andımız okutulmayacak.08.Ekim 2013 günü Başbakan Recep Tayyip Erdoğan kadar açıklanan demokratikleşme paketi zarfında en ince ayrıntısına kadar kaldırılmıştır.
