Fatma Girik
Fatma Girik Biyografisi
Oyuncu. Türkan Şoray, Filiz Akın ve Hülya Koçyiğit’le birlikte Türk sinemasının 60’lı yıllardan bugüne en kayda değer aktrislerinden biridir. Sert ve mağrur bakışları, haksızlıkların karşısında oluşu, sözünü esirgemeyen yapısıyla karakteristik rollerin oyuncusu olan Girik, bu özellikleri dolayısıyla Erkek Fatma adıyla anılmıştır. Köy temalı filmlerin de vazgeçilmez oyuncusu olmuş, çevirdiği 180’den fazla filmle çoğu ödülün sahibi olmuştur. 1988–1993 yılları arasında Şişli Belediye Başkanı olarak ödev yapan Girik, Laf Fato’da isimli reality show programıyla toplumsal sorunlara bambaşka bir perspektiften bakıp, çözüm yolları aramıştır. Ezo Gelin, Keşanlı Ali Destanı, Büyük Yemin ve Acı aktrisin kayda değer filmlerindendir.
12 Aralık 1942’de Münevver Girik ve Hayri Girik’in üç çocuğundan biri olarak istanbul’da dünyaya geldi. Babası dalgıç, annesi ev hanımıydı. Müesser Girik ve Günay Girik isimlerinde iki kardeşi de olan Girik’in çocukluğu Sultanahmet’te geçti. Cağaloğlu Ortaokulu’na devam ederken, ailesine yardımcı olmak zorunda kaldığı için eğitimini ikinci sınıfta sonlandırdı. Girik, annesiyle birlikte filmlerde figüranlık yapmaya başlamıştı ve ufak rollerle izleyicinin karşısına çıkıyordu. İlk filmi yönetmenliğini ve senaristliğini Seyfi Havaeri’nin yaptığı Leke’ydi. Leke’yi oyuncu olarak adından bahsettirmeyi başaramadığı birkaç iddiasız üretim daha izledi. Fatma Girik’in performansıyla dikkatlerden kaçmayacağı film, Memduh Ün’ün yönetmenliğindeki 1960 yapımı Vefat Peşimizde’ydi. Memduh Ün’le tanışıklığı Girik’in hayatındaki dönüm noktalarından biri olacaktı. Zira o dönem Beşikbirlikteliğini sonlandırmış ve Ün’le uzun soluklu bir birlikteliğin birincil adımını atmıştı.
Fatma Girik kendi ağzından sinemaya başlayışını şöyle anlatmaktadır :
12 yaşına gelince, gazete okuyan babamın karşısına geçtim; en kararlı ses tonuyla, “Baba ben sanatkâr almak istiyorum” dedim. Babam azıcık daha okumaya devam ettikten sonradan gazeteyi katlayıp yanında koydu ve sadece “Ne b.k olursan ol fakat adam gibi ol” dedi. Komşumuz Sezai Abi Yeni Sabah Gazetesi’nde işçiydi lakin vakit buldukça filmlerde figüranlık yapıyordu. Annemle bana, “Gelin sizi sete götüreyim” dedi, ve anne-kız birlikte setlere gidip figüranlık yapmaya başladık. Bazı komşular “Asıl-kız filmlere gidiyor, kızını şıllık mı yapacak” diye karşı çıktı. 13 yaşındaydım, büyük hayaller kurmuyordum. Levent’te bir villada oturur muyum, evde yardımcılarım olur mu, adıma ödüller konulur mu gibi şeyler aklımın ucundan bile geçmezdi. Tek derdim eve ekmek götürmekti. İlk olarak barda oturan bir kızı oynadım, elime 2.5 lira tutuşturdular. Bir sene sonra, 1957’de 1000 TL karşılığında oyunculuğa başladım. Bu parayı eve getirip anneme verdiğimde mavi bir bluz ve muz istedim. Muz pek ulaşılmazdı ama bizim için o zamanlar; ilk kez 14 yaşında yedim.
“İlk figüranlık yaptığım filmin yönetmeni Memduh Ün‘dü. O yıllarda Muhterem Nur‘la büyük aşk yaşıyordu. Filmin başrol bayan oyuncusu Neriman Köksal, erkek oyuncusu da Talat Artemel‘di. Dedem yaşındaki Talat Artemel elçi gönderip annemden beni isteyince annem setlere gitmemi yasakladı. Gönderdiği elçi de Memduh Ün‘ün büyük aşk yaşadığı Muhterem Nur’du. Memduh Ün, Antalya‘da çektiği ‘Murada Ereceğiz’ adlı filmde beni kesmeye başladı. O sıralar Memduh Ün 38, ben 15 yaşındaydım. Film bitti İstanbul’a geldik; Memduh bana, “Bak sen fazla küçüksün, böyle olmaz. Kendi dengin birini bul” dedi ve özür dilercesine birşeyler söyledi, ayrıldık. Meğer Muhterem Nur’la tartışma edip ayrılmışlar, o küslük sırasında beni yöneticilik etmiş!
Ömer Lütfi Akad bir gün Memduh Ün’ü bir kenara çekti. Konuşuyorlar. Yıllar sonradan Memduh anlattı; “Böyle kabiliyetsiz kızlarla ne uğraşıyorsun?” demiş. Memduh Ün de, “Hayır Lütfi, onda bir ışık var. O ışık bir gün çıkacak ortaya” diye cevap vermiş. Kemal Film’in sahibi Osman Seden de, benim için “Daha çocuk” diye düşünüyordu. O sırada setlerde makyajcı olarak çalışan Feridun Karakaya (Tamam İbo) bana makyaj yapıp, Osman Seden‘e “Nasıl olmuş?” diye gösterdi. Osman Seden, “Bu kadından bir b.. olmaz” dedi. Memduh, Osman Seden’e de “Şimdi öyle o kadar yetenekli gözükmese de göreceksin bir gün çok açılacak, kendini gösterecek” demiş. O zamanlar beyaz perdede olmak, sevdiğin biri elinden tutmuş gibi bir his verirdi.
İşte biz bu duygularla film çekiyorduk. İnsanlar bizi olduğumuz gibi sevdiler. Çünkü biz beyaz perdede de kendimize yakın özellikte kadınları oynadık. Doğru, arkadaş canlısı, fedakar, aşka ve gurura inanan. Gurur batmış bir uzun gezi oldu bizimkisi. Sinemada para kazanmadık. Sahneye çıktım; sinemada ün, sahnede para kazandım.
1959’da Memduh Ün‘le yeniden birlikte olduğumuzda 16 yaşındaydım. O 39. Muhterem Nur’dan ayrılmıştı. Beraber olmaya başladıktan sonra başkalarını sokmadık hayatımıza. Memduh Ün ile 50 yılı aşkın büyük bir aşk, sevgi, arzu, şefkat, hürmet, olmazsa olmaz beraberlik yaşıyoruz. Bizim ilişkimizin içine biz her şeyi sığdırdık. Aşkı büyüttük, besledik, vazgeçilmez ışık halkası getirdik. Beni incitmedi, kadınlık gururumla hiç oynamadı. Onu anlatırken gözlerim doluyor, tüylerim diken diken oluyor. Daha da büyüyor aşk biçim değiştirdikçe, yok olma ihtimali hiç kalmıyor. O sen, sen o oluyorsun. Onu doktora götürmeyi kimselere bırakamam, ne yiyeceğini benden diğer kimse düşünemez, hap saatini benim dek iyi kimse bilemez, neden üzülüp, neye sinirlenip, neye sevineceğini ben kendim gibi bilirim ve hayatı onun için öyle kurgularım.
Civanmert, Duvaksız Gelin, Kısmetin En Güzeli ve Severek Ölenler gibi filmlerde izleyicinin karşısına başrolde meydana çıkan Girik’in popülaritesi gitgide artarak artıyordu. Fatma Girik’in ağlatılan ve ezilen bayan rollerinden Erkek Fatma olarak anıldığı döneme geçişi 1962 yılında yine Memduh Ün’ün yönetmenliğini yaptığı Belalı Torun filmiyle oldu. Filmde bir erkeği canlandıran ve bunun için saçlarını kısacık kestiren aktris, reel hayatta da dobra dobralığı, sözünün eri oluşu ve haksızlığa dayanma edemeyen yapısıyla Erkek Fatma imajıyla örtüşüyordu.
Girik, filmografisinde epeyce manâlı bir yerde duran Keşanlı Ali Destanı isimli yapımdaki oyunculuğuyla Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde en iyi kadın oyuncu ödülünü kazandığında tarih 1965’i gösteriyordu. Dönemin başarılı aktrisleri Hülya Koçyiğit, Türkan Şoray ve Filiz Akın arasında kendisine imtiyazlı bir yer edinen Girik, sinemalarda filmleri en fazla ilgi gören oyunculardan biri olmuştu.
1968 yılına gelindiğinde Girik’in şarkıcılık kariyeri başlamıştı. Sinemadan sahneye geçenler içinde en başarılı olanlardan biriydi. Bu dönemde Kimsesiz, Vuruldum Bir Kıza, Köroğlu gibi yapımlarla kamera karşısına geçmeye sürekli aktrisin aynı sene başrolde oynadığı Ezo Gelin isimli filmi büyük başarı kazandı. Behçet Kemal Çağlar’ın romanından beyaz perdeye aktarılan filmin yönetmeni Orhan Elmas’tı. Köylü kızı imajını Ezo Gelin’den daha sonra Abes Beşik ve çoğu filmle daha sürdüren Girik, Anadolu’daki kadınların sorunlarının işlendiği filmlerde güçlü bir oyunculuk sergiledi.
Fatma Girik 70’li yıllarda kozmetik ve ev tekstili firmalarının reklam filmlerinde oynadı.
1987’de Yeşilçam’da yaşanan kriz sonrası bir TRT projesi olan Gönül Dostları’yla TV izleyicisiyle buluşan Girik, bu dizideki başarılı performansıyla Kültür Bakanlığı kadar ödüle değerinde görüldü. Atılgan, sabırsız ve kendine tehlikesiz, dik kafalı ve inatçı olması Fatma Girik’in oyunculuğuna da gerçek hayattaki projelerine de yansıyordu. Bu özellikleriyle çizdiği sağlam imaj, halkla kurduğu arkadaş canlısı ilişki ve haksızlıkların karşısında olması nedeniyle 1988 yılında politikaya atılan Girik, Şişli Belediye Başkanı oldu. 1993 yılında devir süresi tamamlandıktan sonra, Söz Fato’da isimli reality show programıyla izleyicinin karşısına çıkan Girik, toplumsal sorunları irdeleyen ve çözümler arayan bu programa uzun zaman devam etti.
1999’da TV dizilerinin gördüğü yoğun alaka üstüne bu formattaki projelerde görülmeye başlayan oyuncu, Bize Ne Oldu?, Benim İçin Ağıt ve Hasret gibi yapımlarda rol aldı.
Fatma Girik 2001 yılında İstanbul Uluslararası Film Festivali’nde övünç ödülüne değer görüldü.
Girik, 2005’te yönetmenliğini Tunç Başaran ve Memduh Ün’ün birlikte yaptıkları Büyülü Fener ve yeniden aynı sene çekilen Sinema Bir Mucizedir filmlerinde rol aldı.
Fatma Girik, 1959 yılından, öldüğü 16 Ekim 2015 tarihine değin Sinema Yönetmeni Memduh Ün ile birlikte yaşadı. Bodrum‘da evlerinde yaşayan Fatma Girik, 17 kedisi ve 2 köpeği vardır.
17 Kasım 2016 tarihinde istanbul’da bir hastanede kalça kemiğinden işlem geçirdi. Kalça protezi ameliyatından sonra sağlığı yerine geldi. 30 Kasım 2016 tarihinde evinde düşerek yeni takılan kalça protezleri zarar gördüğünden her tarafta ameliyat edildi. İkinci defa ameliyat edilen Fatma Girik’in hastanedeki tedavisi sürüyor.
Aldığı Ödüller
1965 – 2. Antalya film şenliği, Keşanlı Ali Destanı, en iyi bayan oyuncu
1967 – 4. Antalya film şenliği, Sürtüğün Kızı, en iyi kadın oyuncu
1969 – 1. Adana altın koza film şenliği , Büyük Yemin, en iyi kadın oyuncu
1969 – 1. Adana altın koza film şenliği, Ezo Gelin, en iyi bayan oyuncu
1971 – 3. Adana altın koza film şenliği, Acı, en iyi bayan oyuncu
1998 – 35. Antalya film şenliği, Sürtüğün Kızı, hayat boyu iftihar ödülü
2001 – İstanbul Uluslararası Film Festivali’nde övünç ödülü
2007 – 18. Ankara Uluslararası Film Festivali, Aziz Nesin Emek Ödülü
Plakları :
1965 – Aguş / Aşka Şepke
1975 – Aşk Düğümü / Su Sızmazdı Aramızdan
Filmleri :
1954 – İstiklal Uğrunda
1956 – Yetimler Ahı
1957 – Memiş İş başında
1957 – Kir
1958 – Murada Ereceğiz
1958 – Memiş Gangsterler Arasında
1958 – Gönülden Ağlayanlar
1959 – Talihsizler
1959 – Sevdalı Gelin
1959 – Ömrümün Tek Gecesi
1959 – Eceline Susamışlar
1959 – Çakır Emine’m
1959 – Bağrıyanık
1960 – Vatan ve Iffet
1960 – Üsküdar İskelesi
1960 – Telli Kurşun
1960 – Ölüm Peşimizde
1960 – Kaldırım Çocuğu Kopuk
1960 – Yoksul Şarkıcı
1960 – Civanmert
1960 – Cici Kâtibem
1960 – Aşk Hırsızı
1960 – Aliii
1960 – Çapkın Hırsız
1961 – Seviştiğimiz Günler
1961 – İki Damla Gözyaşı
1961 – Duvaksız Gelin
1961 – Boş Yuva
1961 – Avare Mustafa
1961 – Mahalleye Gelen Gelin
1962 – Cadde Kızı
1962 – Minik Beyefendi
1962 – Kısmetin En Güzeli
1962 – Masum Aşıklar
1962 – Fosforlu Oyuna Gelmez
1962 – Fatoş’un Bebekleri
1962 – Erkeklik Öldü Mü Atıf Bey?
1962 – Çöpçatan
1962 – Belalı Torun
1962 – Cengiz Han’ın Hazineleri
1963 – Zoraki Milyoner
1963 – Zifaf Gecesi
1963 – Yavaş Gel Güzelim
1963 – Yaralı Aslan
1963 – Katır Tırnağı
1963 – Hop dedik
1963 – Bulunmaz Uşak
1963 – Bir Hizmetçi Kızın Anı Defteri
1963 – Bire On Vardı
1963 – Bazıları Dayak Sever
1963 – Barut Fıçısı
1963 – Badem Şekeri
1963 – Kiralık Koca
1964 – Tophaneli Osman
1964 – Tatlı Sert
1964 – Öpüşmek Yasaklanmış
1964 – Öp Annenin Elini
1964 – Mükemmel Serseri
1964 – Köye Dışarı Giden Gelin
1964 – Koçum Benim
1964 – Kırk Küçük Anne
1964 – Kimse Fatma Gibi Öpemez
1964 – Keşanlı Ali Destanı
1964 – Irk Çocuğu
1964 – Galatalı Fatma
1964 – Fatoş’un Fendi Tayfur’u Yendi
1964 – Beş Şeker Kız
1964 – Varan Bir
1964 – Hizmetçi Dediğin Böyle Olur
1964 – Kanun Karşısında
1965 – Yıldız Tepecik
1965 – Üç Kardeşe Bir Gelin
1965 – Sevişmek Yasaklanmış
1965 – Severek Ölenler (Kartalların Öcü
1965 – Seveceksen Yiğit Sev
1965 – Şenol Birol Gool
1965 – Şeker Hafiye
1965 – Şeker Gibi Kızlar
1965 – Kumarbaz
1965 – Dehşet İntikam
1965 – Hırsız
1966 – Bir Ilginç Adam
1966 – Altın Şehir
1966 – Yiğitler Ölmezmiş
1966 – Seni Bekleyeceğim
1966 – Vefat Temizler
1966 – Kucaktan Kucağa
1966 – Kolsuz Kahraman
1966 – Karakolda Ayna Var
1966 – Koca Yusuf
1966 – Gaye Ankara
1966 – Fakir Çocuklar
1966 – Fabrikanın Şoförü
1966 – Ben Bir Cadde Kadınıyım
1966 – Bana Bela Derler
1966 – Avare Kız
1966 – Aşkın Kanunu
1966 – Allahaısmarladık Yavrum
1966 – Namusum İçin
1967 – Zilli Nazife
1967 – Ya Sev Ya Öldür
1967 – Yaprak Dökümü
1967 – Son Gece
1967 – Ömre Bedel Kız
1967 – Kız Kolunda Damga Var
1967 – Kiralık Bayan
1967 – Karakolda Ayna Var
1967 – Hırsız Prenses
1967 – Dolmuş Şoförü
1967 – Ayşecik (Canım Annem)
1967 – Ağa Düşen Bayan
1967 – Sürtüğün Kızı
1968 – Vuruldum Bir Kıza
1968 – Yetim
1968 – Nilgün
1968 – Köroğlu
1968 – Ezo Gelin
1968 – Çöl Kartalı Şeyh Ahmet
1968 – Belli Başlı Hakkı Ödenmez
1969 – Vatan ve Namık Kemal
1969 – Menekşe Gözler
1969 – Erkek Fatma
1969 – Büyük Ant
1969 – Manâsız Beşik
1970 – Sevenler Ölmez
1970 – Sürücü Nebahat
1970 – Bilinmez Kadın
1970 – Çiğ Meyva
1970 – Duyduk Duymayın Demeyin
1970 – Yarın Son Gündür
1971 – Solan Bir Yaprak Gibi
1971 – Satın Alınan Koca
1971 – Önce Sev Sonra Öldür
1971 – Mualla
1971 – Mahşere Dek
1971 – Kerem ile Aslı
1971 – İki Ruhlu Kadın
1971 – Acı
1971 – Iffet
1971 – Murat ile Nazlı
1973 – Toprak Esas
1973 – Kızgın Toprak
1973 – Kambur
1973 – Gönülden Yaralılar
1973 – Dağdan İnme
1974 – Önce Vatan
1974 – Kuma
1974 – Kara Peçe
1975 – Sızı Dağı Efsanesi
1977 – Ölmeyen Şarkı
1977 – Meryem ve Oğulları
1977 – Kusursuz Kul Olmaz
1977 – İntikam Meleği (Kadın Hamlet)
1978 – Yaşam Kavgası
1978 – Gelincik
1981 – Kanlı Nigar
1982 – Firari
1982 – Gülsüm Ana
1984 – Postacı
1984 – Nefret
1985 – Yılanların Öcü
1987 – Japon İşi
1987 – Hacer Ana
1987 – Gönül Dostları (Dizi)
1988 – Bayan Dul Kalınca
1988 – Sevgilerin En Güzeli
1988 – Bu Devrin Kadını
1988 – Tek Başına Bir Bayan
1988 – Dünya Fraggle (Dizi)
1989 – Namusun Bedeli
1990 – Gün Ortasında Karanlık
2000 – Benim İçin Yas (Dizi)
2001 – Bize Ne Oldu (Dizi)
2003 – Gurbet Kadını (Dizi)
2005 – Sinema Bir Mucizedir / Büyülü Fener
2006 – Hasret (Dizi)
2007 – Oğlum İçin (Dizi)
2009 – Altın Kızlar (Dizi)
2012 – Babalar ve Evlatlar (Dizi)
