Jean Sibelius
Jean Sibelius Biyografisi
“Finlandiya” adındaki senfonik şiiriyle tanıdık olmayan ülkelerde adını duyurdu. Finlandiya Milli Marşı da bu eserden alınmıştır.
Jean Sibelius, 8 Aralık 1865 tarihinde Hämeenlinna, Finlandiya’da Maria Charlotta Sibelius, Christian Gustaf Sibelius çiftinin oğlu olarak doğmuştur. Bir ablası ve bir erkek kardeşi vardır. Finlandiya, o zamanlar Rus idaresi altındaydı. Jean daha 2 yaşındayken babası tifodan hayatını kaybetti. Sibelius, daha ufak yaştan beri, yurdunu istila etmiş yabancılara karşı düşmanlık duyguları beslemeye başladı. Jean Sibelius ilk bestesini on yaşında yaptı; dört yıl sonradan keman dersleri almaya başladı.
Jean Sibelius’ta müzik kabiliyeti de çok erken kendini arını kemanla piyano üzerinde yaptı. Keman çalıyor, bestelerini piyanoda gerçekleştiriyordu. Müzikte hemen şimdi teorik bilgisi yokken bile ezberden bildiği Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart gibi bestecilerin eserlerini örnek tutarak birincil denemelerini yaptı, büyük başarı elde etti. Konservatuvarı bitirdikten daha sonra da orkestra eserleri bestelemeye başladı. Hepsinde bir bağımsızlık havası, bir ulusal açıklama üstün geliyordu
1885’te Helsinki Üniversitesi’nde hukuk eğitimi almaya başlayan besteci, bir sene sonradan müzik bölümüne geçti. sonradan yurtdışına, Berlin ve Viyana‘ya gitti. Finlandiya’ya döndükten kısa bir vakit daha sonra üstün yeteneği anlaşıldı. 32 yaşındayken, finansal zorluklarla karşılaşmadan rahatça beste yapabilmesi için Finlandiya hükümetince kendisine ömür boyu maaş bağlandı. 1900‘den sonra milletlerarası ünü arttı. Başlıca tutkusu konser kemancısı olmaktı lakin sonradan besteciliği denemeye karar verdi.
Başarıyı 1892 yılında, En Saga ve Kullervo adlı senfonik şiirlerle yakaladı. Her iki şiir de Finlandiya efsanelerini temel alır. Bu, o dönemde Rus tahakkümüne direnme ve kendi kültürlerini canlı tutma mücadelesi veren Finlilerin beğenisini kazandı.
Sibelius yedi senfonisinin ilkini 1899 yılında tamamladı. Bu senfoniler, keman konçertoları ve senfonik şiirleriyle birlikte besteciye uluslararası ün ve başarı getirdi. Jean Sibelius 1914’da Amerika’ya gitti, sonradan Avrupa’yı dolaştı. 1924’te 6. senfonisini, bir yıl daha sonra da 7. senfonisini besteledi. Bunların hiçbiri birbirine benzemedikten başka, öbür bestecilerin senfonilerine de benzemez.
1899 yılında bestelediği 1. Senfoni’si ve Finlandiya adlı senfonik şiiri ile ülkesinin en sevilen bestecisi oldu. Bu eseri ile Sibelius’un adı ülkesinin sınırlarını aşarak bütün müzik dünyasında tanınmaya başladı. Sibelius, 1900’de Paris Uluslararası Sergisi’ne katılan Helsinki Filarmoni Orkestrası’nda yardımcı şeflik yaptı. Ardındaki dağıtılmış Avrupa ülkelerinde yapıtlarını çaldırdı. 1914’te ABD’ye gitti. Bu gezisi sırasında Yale Üniversitesi tarafından kendisine onursal müzik profesörlüğü verildi. I. Dünya Savaşı başladığında ilk dört senfonisini bitirmiş bulunuyordu. Bu dönemde, 1903 tarihli Valse triste (Hazin Vals) adlı meşhur yapıtının kazandığı olağanüstü başarıyı tekrarlamak nedeniyle hafif, kısa parçalar yazdı.e 5. Senfoni’si ilk önce seslendirildi. O gün, Finlandiya’da milli bir bayram günü gibi kutlandı.
Avrupa ve ABD‘ye gitti. Yaklaşık 30 yıl baştan başa aralıksız beste yaptı. 1926 yılında Tapiola adlı senfonik şiiri besteledikten sonra 61. doğum gününde beste yapmaya son vererek Helsinki yakınlarında Jârvenpââ’daki evine çekildi. Burada karısı ve kızlarıyla birlikte yaşadı.
Sibelius’un derhal tüm müziği, büyük göller ve ıssız ormanlar ülkesi Finlandiya’nın güzel ve esrarengiz kır yaşamını dile getirir. Finlandiya ve Karelya adlı orkestra çalışmalarında bu görünümleri fazla etkileyici müziğiyle dinleyicinin gözleri önüne serer. (çok eskiden doğu Finlandiya’nın bir bölgesi olan Karelya’nın büyük bölümü SSCB toprakları içindeydi.) Sibelius 1892’de birincil büyük senfonik yapıtı olan Kullervo Senfonisi ile müzik çevrelerinde durum yarattı. Yine aynı yıl Finlandiya’nın ulusal destanı Kalevala’daki eski öykülerle ilgilenerek besteler yaptı.
Sibelius’un numaralandırdığı yedi senfonisinden 2. ve 5. senfoniler ile Re Majör Keman Konçertosu en sevilen parçalarındandır. Sibelius oda müziği ve şarkılar da bestelemiştir.
Jean Sibelius, 1892 yılında Aino Sibelius ile evlendi. Eva Sibelius, Ruth Sibelius, Heidi Sibelius, Kirsti Sibelius, Margareta Sibelius, Katarina Sibelius adında çocukları oldu.
Jean Sibelius, 20 Eylül 1957 tarihinde Järvenpää, Finlandiya’da 92 yaşında beyin kanamasından ölmüştür.
Senfonileri Sibelius’un ilk iki senfonisi romantik özellikler gösteren ulusal eğilim örnekleridir. Kimi eleştirmenlere kadar bu yapıtlar Alexander Borodin ve Peter İlyiç Çaykovski’nin bıraktıkları yerden başlamaktapostoral senfonisi sayılabilir. 4. Senfoni sadeliği ve derinliğiyle bir anlamda Kuzey müziğinin özeti gibidir. Bu senfoninin coşku ve gösterişten arınmışlığına karşın, 5. Senfoni’de varlıklı renkler ve parlak bir melodik kuruluş vardır. Sibelius’un düzen yapısında Debussy etkisi açık açık görülür. 6. Senfoni’sinde bu etkilenme oldukça belirgindir. 7. Senfoni başarılı bir kısa senfonidir. Yirmi dakika süren bu tek bölümlü senfoni, alışılmış dört bölümlü senfonilerin tüm bölümlerinin özelliklerini içerir. Bu yapıtlarıyla Sibelius, Hector Berlioz ve Gustav Mahler dek büyük bir orkestra ustası olduğunu göstermiştir. Gençlik döneminde fazla sayıda oda müziği yazmasına karşın, olgunluk döneminde yalnızca bir yaylı çalgılar dörtlüsü bestelemiştir. 1909 tarihli ve Voces intimae (Içten Gelen Sesleniş) adındaki bu dörtlü, onun 4. Senfoni’sinin habercisi gibidir. Beethoven-dörtlülerinin devamı sanılan ve onlarla aynı düzeyde kabul edilen bu yapıt, Sibelius’un sanatında bir doruk noktasıdır.
Orkestra için yazdığı eserleri:
– Kullervo, Symphony for soprano, baritone, chorus and orchestra, Op.7 (1892)
– En Saga, Tone Poem for orchestra, Op.9 (1892)
– Karelia Overture for orchestra, Op.10 (1893)
– Karelia Suite for orchestra, Op.11 (1893)
– Rakastava (The Lover) for male voices and strings or strings and percussion, Op.14 (1893/1911)
– Lemminkäinen Suite (Four Legends from the Kalevala) for orchestra, Op.22 (1893) – these legends, which include The Swan of Tuonela, are often performed separately
– Skogsrået (The Wood Nymph), Tone Poem for orchestra, Op.15 (1894)
– Vårsång for orchestra, Op.16 (1894)
– Kung Kristian (King Christian), Suite from the incidental music for orchestra, Op.27 (1898)
– Sandels, Improvisation for chorus and orchestra, Op.28 (1898)
– Finlandia for orchestra and optional chorus, Op.26 (1899)
– Snöfrid for reciter, chorus and orchestra, Op.29 (1899)
– Tulen synty (The Origin of Fire), Op.32 (1902)
– Symphony No. 1 in E minor for orchestra, Op.39 (1899/1900)
– Symphony No. 2 in D major for orchestra, Op.43 (1902)
– Violin Concerto in D minor, Op.47 (1903/1905)
– Kuolema (Valse Triste and Scene with Cranes) for orchestra, Op.44 (1904/1906)
– Dance Intermezzo for orchestra, Op.45/2 (1904/1907)
– Pelléas et Mélisande, Incidental music/Suite for orchestra, Op.46 (1905)
– Pohjolan tytär (Pohjola’s Daughter), Tone Poem for orchestra, Op.49 (1906)
– Symphony No. 3 in C major for orchestra, Op.52 (1907)
– Svanevit (Swan-white), Suite from the incidental music for orchestra, Op.54 (1908)
– Nightride and Sunrise, Tone Poem for orchestra, Op.55 (1909)
– Dryadi (The Dryad) for orchestra, Op.45/1 (1910)
– Two Pieces from Kuolema for orchestra, Op.62 (1911)
– Symphony No. 4 in A minor for orchestra, Op.63 (1911)
– Two Serenades for violin and orchestra, Op.69 (1912)
– Barden (The Bard), Tone Poem for orchestra and harp, Op.64 (1913/1914)
– Luonnotar, Tone Poem for soprano and orchestra, Op.70 (1913)
– Aallottaret (The Oceanides), Tone Poem for orchestra, Op.73 (1914)
– Symphony No. 5 in E flat major for orchestra, Op.82 (1915, revised 1916 and 1919)
– Oma Maa (Our Fatherland) for chorus and orchestra, Op.92 (1918)
– Jordens sång (Song of the Earth) for chorus and orchestra, Op.93 (1919)
– Symphony No. 6 in D minor for orchestra, Op.104 (1923)
– Symphony No. 7 in C major for orchestra, Op.105 (1924)
– Stormen (The Tempest), Incidental music for soloists, chorus and orchestra, Op.109 (1925)
– Väinön virsi (Väinö’s song) for chorus and orchestra, Op.110 (1926)
– Tapiola, Tone Poem for orchestra, Op.112 (1926)
– Andante Festivo for string orchestra (1925/1930)
Yapıtları :
Senfoni:
1899 – 1. Senfoni,
1901 – 2. Senfoni,
1907 – 3. Senfoni,
1911 – 4. Senfoni,
1915 – 5. Senfoni, her tarafta gözden geçirilişi 1916 ve 1919;
1923 – 6. Senfoni,
1924 – 7. Senfoni,
Senfonik Şiir:
1892 – Kullervo,
1892 – En Saga,
1899 – Finlandiya,
1925 – Tapiola,
Sahne Müziği
1905 – Pelleas.et Melisande,
Konçerto:
1903 – Re Minör Keman Konçertosu, tekrar gözden geçirilişi 1905.
Oda Müziği:
1909 – Voces intimae, (Içten Sesleniş).
Piyano Müziği:
1893 -Fa Majör Sonat,
Vokal Müzik (din dışı):
1913 – Soprano ve orkestra için Luonnotar Senfonik Şiiri,
100 dek Şarkı
