Montesquieu

Montesquieu Biyografisi

Fransız düşünür ve siyaset kuramcısı. Yönetim biçimlerini sınıflandırması ve güçler ayrılığı kuramıyla siyaset biliminin ve modern tüzük hukukunun öncülerindendir.

Montesquieu, 18 Ocak 1689 tarihinde La Brède, Fransa’da Bordeaux yakınlarında La Brede şatosunda doğmuştur. Tam adı Charles-Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu’dur. Babası Jacques de Secondat, 16.yy boyunca Fransa Krallığı’na hizmet etmiş ve dağıtılmış asillik unvanları almış bir asker ailesindendi. Yedi yaşındayken annesinin ölümü üstüne, ailenin en büyük çocuğu olarak, miras aracılığıyla La Brede baronu unvanını alan Charles Louis, 1700’de Paris yakınlarındaki Juilly’de bir koleje gönderildi. 1705’te bu okulu bitirerek Bordeaux Üniversitesi’nde hukuk öğrenimine başladı.

1708 yılında avukat oldu ve mesleğinde deneyim için Paris’e gitti. 1713 yılında babasının ölümü üzerine Bordeaux’ya döndü, ertesi sene da Bordeaux Parlamentosu’na üye oldu. O dönemde Fransa’da parlamento üyeleri ya kral tarafından seçiliyor ya da üyelik babadan oğula geçiyordu.

Montesquieu, 20 sene üstünde çalıştığı “De l’esprit des lois” (Kanunların Ruhu Üzerine) adlı kitabında yasama, yürütme ve yargı’yı birbirlerinden ayırmanın önemini vurgulamıştır.

Parlamentonun esas görevi yargılama, kralın emirnamelerini ilan etme ve ara sıra krala uyarıda bulunmaktı. 1715 yılında kendisine yüklü bir çeyiz getiren Jeanne de Lartigue ile evlenen, ertesi yıl, Montesquieu baronu olan amcasının ölümüyle onun tüm servetini, baronluk unvanını ve Bordeaux Parlamentosu’ndaki başkanlık görevini devralan Montesquieu, aynı sene Bordeaux Akademisi’ne girdi. Bir yandan parlamentodaki görevini sürdürürken, bir yandan da bilimsel çalışmalarına tartı verdi ve 1717-1720 yılları aralarında akademiye çoğu bilimsel tahlil sundu.

Fransa’da XIV. Louis, uzun bir saltanattan daha sonra 1715’te ölmüş, yerine XV. Louis geçmişti. Yönetim anlayışında hiçbir reform olmaması kendisini rahatsız etmiş, İngiltere’deki yenilikçi anlayıştan etkilenerek Fransa’nın devlet düzenine aleyhinde eleştirel yazılar yazmıştır.

Laf konusu etkiler aşağıda kaleme aldığı birincil yapıtı, 1721 tarihli İran Mektupları’dır. Fransa’daki politik şartlar, toplum yapısındaki ve kilise düzenindeki ussallık dışı ögeler eleştirilmektedir. 1734’te Romalıların Görkem ve Yozluklarının Nedenleri Üzerine İrdelemeler, 1748’de ise başyapıtı olan Yasaların Ruhu (De l’esprit des lois) yayımlandı. Yapıt çabuk bir tesir yarattı. Fransa’da ayrıca rejim yandaşları, hem de karşıtları kadar düşmanca karşılandı. Katolik kilisesi yapıtı mahkûm etti ve 1751’de yasaklı yapıtlar listesine aldı. Buna karşılık Avrupa’nın geri kalanında ve İngiltere’de övgüyle karşılandı.

1727 yılında Fransız Akademisine seçildikten sonradan Nisan 1728 ayında gereklilik duyduğu gözlemleri yerinde yapmak için uzun ve öbür bir geziye çıktı. Özellikle politik kurum ve toplumsal yapılar üzerinde düşünüp çalışarak Avusturya’yı, İtalya’yı, Almanya’yı, Hollanda’yı, 1732’ye dek yerleşir gibi olduğu İngiltere’yi gezdi.

Bu büyük araştırının ilk ürünü 1734 yılında bitirdiği Considerations sur les Causes de la Grandeur des Romains et de Leur Decendences (Romalıların Büyüklüğüyle Çökme Nedenleri Üzerine Görüşler) oldu. Bu önemli inceleme, takvim okuma, araştırma, düşünme çabasıyla en büyük esee Lois) din çevrelerinden ve mezheplerden sert tepkiler gördü; yazarının Defense de l’Esprit des lois (Kanunların Ruhunu Savunma) gibi ek bir egzersiz yayımlamasına (1750) rağmen gizli kafaların egemenliğindeki bağnaz çevrelerce suçlandı. Roma din merkezince yasaklanmış kitaplar listesine alındı. Eserlerindeki dinsel kurum eleştirilerini kaldırmasını isteyen Papalığın önerilerini geri çevirerek yaşamının kalan bölümünü Paris-Bordeux aralarında geçirdi, gözlerinin ayrıntılarıyla zayıflamasına karşın yeni ürünler de verdi.

Montesquieu, 1715 yılında Jane de Lartigue ile evlendi.

Montesquieu, 10 Şubat 1755 tarihinde Paris, Fransa’da 66 yaşında ölmüştür.

Montesquieu’nun araştırma yöntemi de ilginçtir. Hareket noktasını daima olgular oluşturur. Gözlem ve deneyim onun yönteminin esas taşlarıdır. O, toplumsal ve hukukî olguları tıpkı doğa olayları gibi gözlemiş, türlerini saptayarak sınıflamış ve böyle oluşlarının sebeplerini tayine çalışmıştır. O, olaylar arasındaki gerekli ilişkileri buldukça, yani olaylar dünyasındaki determinizmi yakaladıkça kanunlara yükselmiş, bulduğu bu genel kanunlar yardımı ile de olayları açıklamağa çalışmıştır. Bu Nedenle tüme varım ile tümdengelimi birbirlerini tamamlayacak biçimde kullanmıştır.

Montesquieu’nun en sık tekrarladığı hakikatlerden biri de, despotik düzenlerde yasaların geçerli olmadığıdır.

Kitapları :
1716 – Dissertation sur la politique des Romains (“Romalılar’ın Siyaseti Üstüne İnceleme”)
1718 – Les dettes de l’etat (“Devlet Borçları”)
1721 – Observations sur l’histoire naturelle (“Doğa Tarihi Üstüne Gözlemler”)
1721 – Lettres persanes (İran Mektupları)
1734 – De la monarchie üniverselle en Europe (“Avrupa’daki Evrensel Monarşi Üstüne”)
1734 – Consi-derations sur les causes de la grandeur des Romains et de leur akkında Mülahazat)
1748 – De l’esprit des lois, (Kanunların Ruhu Üstüne)
1750 – Defense de l’esprit des lois (“Kanunların Ruhunun Savunması”)