Pir Sultan Abdal
Pir Sultan Abdal Biyografisi
Türk halk şairi, ozan.
Pir Sultan Abdal‘ın yaşamı üzerine, yazılmış kaynaklarda öyle bilgi yoktur. Doğum ölüm yılları bile bilinmiyor.
Aşina odur ama Pir Sultan Abdal’ın başlıca adı Haydar’dır. “Seyyit Ali”, “Pîr Muhammed”, “Er Gaib” adlarında Üç oğlu, Sanem adında bir kızı vardır. Sivas’ın Yıldızeli ilçesinin Çırçır Bucağına yan Banaz köyünde doğmuştur. Ahenkli bir eğitim öğrenim görmemiş bile olsa, okuma yazma bilen, Alevi-Bektaşi Tarikatı’nda olan, Alevilik yoluna baş koyan, Osmanlılara aleyhinde çıkan, gözünü budaktan sakınmayan, inancasını savunmada belli istikrar belirten bir ahali ozanıdır.
Şiirlerini inceleyen bazı tarihçilere tarafından; Ölümünün, 1547-1551 ya da 1587-1590 arasındaki bir tarih olduğu sanılıyor. Türk Toplumunun yeni bir yönetime de gereksinim duyduğunu çoğu kez şiirlerinde dile getirmiştir. 16’ncı yüzyılın ikinci yarısında Sivas çevresinde tepe belirten Alevi-Bektaşi kökenli ve İran yanlısı mezhep olaylarına karıştı. bu nedenle dönemin Sivas Valisi Hızır Paşa göre öyle sevilmemiş, bir zamanlar arkadaş olan bu iki insan arasındaki ilişki zamanla husumete dönerek, Pir Sultan Abdal’ın Hızır Paşa kadar idam edilmesiyle sonuçlanmıştır.
Yaşamı üstüne bilgiler, genelde, kendi şiirlerinden, millet söylentilerinden, kuşaktan kuşağa anlatıla gelen menkıbelerden, diğer taraftan yakınlarının veya başka ozanların onu anlatan şiirlerinden çıkarılır.
Pir Sultan Abdal, Alevi gelenekleri ve tarikat içinde yetişti. Şah İsmail, Kul Hüseyin ve Kul Himmet’ten etkilendi. Şiirlerinde duru ve yalın bir kullandı. Belli Başlı konuları, aşk, tasavvuf ve kavgadır. Medrese öğrenimi görmediği için, öteki bazı halk müziği şairlerinin tersine, Divan Edebiyatı’ndan hiç etkilemedi.
Klasik Anadolu Alevîliğinin ideasını eserlerinde işleyen Pir Sultan Abdal, 16. yüzyıl Türk edebiyatının en önemli şairlerindendir. Bugün bile hala yazmış olduğu şiirler bir takım sanatçılar göre şarkı ve türkülerinde kullanılmaktadır. Pir Sultan Abdal, millet arasında Yedi Ulular olarak bilinen Yedi Yüce Ozan’dan biridir. Alevi gelenekleri ile dergâh ortamında yetişti.
Alçakta yüksekte yatan erenler
Yetişin imdada aldı tasa beni
Başımı alıp hangi yere gideyim
Gittiğim yerlerde buldu tasa beni
Abdal Pir Sultan’ım gönlüm hastadır
Kimseye diyemem gönlüm yastadır
Bilmem çılgın oldu bilmem ustadır
Şöyle bir sevdaya saldı tasa beni
