A

Arşimet

Arşimet Biyografisi

Yunan matematikçi, fizikçi, astronom, filozof ve mühendis.
Arşimeir koloni devlet olarak yerleşmiş, günümüzde Siracusa ili olan yerde Milattan Önce 287 de Grek kökenli bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Babası ünlü bir astronomdu. Öğrenimini, dönemin bilim merkezi olan İskenderiye’de tamamladı. Siracusa’ya döndükten sonra bütün yaşamını matematik ve bilimsel çalışmalara verdi.

Yunan matematikçi, fizikçi, gökbilimci, filozof ve mühendis. Bir hamamda yıkanırken bulduğu bahis edilen suyun kaldırma kuvveti bilime en fazla tanıdık katkısıdır. Ayrıca, o kadar çok matematik tarihçisine göre integral hesabın kaynağı da Arşimet’tir.

Gençliğinde bir vakit İskenderiye’de bulunmuş, burada Eratosthenes ile dost olmuş ve sonradan da onunla mektuplaşmıştır. Arşimet’in mekanik alanında yapmış olduğu buluşlar arasında alaşım makaralar, baki vidalar, hidrolik vidalar ve yakan aynalar sayılabilir. Bunlara ilişkin eserler vermemiş, oysa matematiğin geometri alanına, fiziğin statik ve hidrostatik alanlarına önemli katkılarda bulunan pek çok eser bırakmıştır.

Geometriye yapmış olduğu en manâlı katkılardan birisi, bir kürenin yüzölçümünün 4 π r2 ve hacminin ise 4/3 π r3 eşdeğer olduğunu kanıtlamasıdır. Arşimet’in en aydınlık matematik başarılarından biri de, çarpık yüzeylerin alanlarını bulmak için bazı yöntemler geliştirmesidir. Bir parabol kesmesini dörtgenleştirirken sonsuz küçükler hesabına yaklaşmıştır. Ebedi küçükler hesabı, bir alana tasavvur edilebilecek en küçük parçadan daha da küçük bir parçayı matematiksel olarak ekleyebilmektir. Bu hesabın çok büyük bir tarihi değeri vardır.

İlk kere denge prensiplerini ortaya koyan bilim adamı da Arşimet’tir. Bu prensiplerden bazıları şunlardır: Eşdeğer kollara asılmış eşdeğer ağırlıklar dengede kalır.

Eşit olmayan ağırlıklar eşit olmayan kollarda aşağıdaki şart sağlandığında dengede kalırlar: f1 • a = f2 • b Bu çalışmalarına dayanarak söylediği “Bana bir dayanak noktası verin Dünya’yı yerinden oynatayım.” sözü yüzyıllardan beri dillerden düşmemiştir.

İLGİLİ BİYOGRAFİ :   Antonio Stradivari

Arşimet, kendi adıyla bilinen sıvıların dengesi kanununu da bulmuştur. Romalı yazan Vitruvius Pollio’un yazdıklarından söylendiğine göre, bir gün Kral II Hieron yaptırmış olduğu altın tacın içine kuyumcunun gümüş karıştırdığından kuşkulanmış ve bu sorunun çözümünü Arşimet’e havale etmiş. bir hayli düşünmüş olmasına karşın sorunu bir türlü çözemeyen Arşimet, yıkanmak için bir hamama gittiğinde, hamam havuzunun içindeyken ağırlığının azaldığını hissetmiş ve “evreka, evreka” diyerek hamamdan fırlamış. Arşimet’in bulduğu şey; su içine daldırılan bir cismin taşırdığı suyun ağırlığı kadar ağırlığını kaybetmesi ve taç için bahşedilen altının taşırdığı su ile tacın taşırdığı su mukayese edilerek sorunun çözülebilmesi idi.

Arşimet‘in bu kanunu doğada tesadüflere yer olmadığını, daima benzer koşullarda aynı sonuçlara ulaşılacağını göstermiştir. Arşimet, 23 yüzyıl önce, çağdaş bilimsel usul anlayışına çok yakın bir hoşgörüyle, bugün de geçerli olan statik ve hidrostatik kanunlarını bulmuş ve bu katkılarıylamaya adalet kazanmıştır.

Roma generali Marcellus, Sirakuza’yı kuşattığında, Archimedes adlı bir mühendisin yapmış olduğu silahlar sebebiyle şehri almakta çok zorlanmıştı. Bunların çoğu mekanik düzeneklerdi ve bazı bilimsel kurallardan ilham alınarak tasarlanmıştı. Örneğin, makaralar yardımıyla çok ağır taşlar burçlara dek çıkarılıyor ve mancınıklarla fazla uzaklara fırlatılıyordu. Hatta Archimedes’in aynalar kullanmak suretiyle Roma donanmasını yaktığı da söylenti edilmektedir. Romalıları, Sirakuza’yı işgalden üç yıl alıkoydu.

Fakat tüm bunlara karşın M.Ö. 212 yılında Romalılar Sirakuza’yı zapt ettiler ve şehrin öteki ileri gelenleriyle birlikte Archimedes’i de öldürdüler. Söylendiğine kadar, bu sırada Archimedes toprak üzerine çizdiği bir problemin çözümünü düşünüyormuş ve yanına yaklaşan Romalı bir askere oradan uzaklaşmasını ve kendisini kuytu bırakmasını söylemiş; ancak asker Archimedes’e aldırmayarak derhal öldürmüş. Tarihin nadir olarak yetiştirdiği bu çok yetenekli bilim adamının öldürülüşü Romalı generali de fazla üzmüş.

İLGİLİ BİYOGRAFİ :   Abdurrahim Boynukalın
Etiketler
Daha Fazla Göster

Bir cevap yazın

Göz Atın
Kapalı
Başa dön tuşu
Kapalı